Netwerk

Na jaren van voorbereiding en onderhandelingen, ging op 14 januari 2019 de eerste spreekwoordelijke schup de grond in. En het bleef niet bij die ene schup! Na jaren hard werken, stond er plots een tafel in Dessel. Deze tafel, Tabloo, is het bezoekerscentrum dat NIRAS bouwde ter voorbereiding van het oppervlaktebergingsproject van laag-radioactiefafval.

Is het een bezoekerscentrum, een monument of een ontmoetingscentrum?
Ja.

En daarenboven omvat het gebouw ook een bistro, een expositieruimte, kantoorgebouw en toeristische info.

Tabloo, tafel in het Esperanto, belichaamt het overleg tussen alle partners, geeft een geborgen gevoel en nodigt uit om deel te nemen. Vanaf de opening op 1 maart 2022 moet het dan ook een hotspot worden in de Kempen.

Het hele project kwam tot stand door een intensieve samenwerking tussen NIRAS, Mona en Stora. Die laatste twee zijn lokale verenigingen die de omwonenden uit Dessel en Mol vertegenwoordigen in dit project. De hele site is een co-design van de drie partners, met niet in het minst de inbreng van de lokale bevolking. Op die manier wordt deze samenwerking dan ook gezien als een unicum in de wereld.

Naast enkele kantoren (NIRAS, Mona, Stora) en vergaderzalen is er een bistro, een theaterzaal en een permanente expo. Deze tentoonstelling geeft de bezoeker een helder beeld van kernenergie, radioactieve straling en de berging van het afval. Van oerknal tot geperste vaten, van het eerste protest tot een vruchtbare samenwerking.  Doel van de expo is om helder te kaderen wat er exact op de site zal gebeuren de komende 300 jaar.

Technische uitdagingen

Naast het theoretische gegeven, zijn wij natuurlijk ook meer dan geïnteresseerd in de technische kant van dit project. Wat zijn de grootste engineeringuitdagingen? Waar ging het mis? Wat heeft dit project gekost en was dat binnen het vooropgestelde budget?

Beton

De tafel is volledig in beton gegoten. Omdat beton een enorm eerlijk product is, was het erg belangrijk om alle factoren die de kwaliteit kunnen beïnvloeden in kaart te brengen. Aan weersomstandigheden kan niets veranderd worden, maar alle andere factoren werden gecoverd. Zo werden er vanuit de dichtstbijzijnde betoncentrale drie aanrijroutes berekend zodat het beton nooit te lang in een mixer zou zitten.

De hele tafel, met een tafelblad van 45 x 45 meter, steunt op slechts 9 zuilen, wat een mooie uitdaging betekende voor de stabiliteitsingenieurs.

Daarenboven bestaat de betonnen tafel uit een geïsoleerde dubbelwandige betonwand waarbij de buitenste wand werd opgehangen aan het geheel. De gigantische oppervlakken, zowel horizontaal als verticaal, die grote afstanden overbruggen, deden menig projectmedewerker fronsen.

Hout

Het binnenwerk is volledig van hout. Zo werden alle trappen, binnenruimten en de liftkoker in hout gemaakt. Zelfs de theaterzaal is volledig in houtbouw opgetrokken, wat een uitzonderlijk goedkeuringstraject vroeg in de vergunning voor brandveiligheid.

Naast een warme beleving is dit houtwerk ook deels een conceptuele uitwerking. Tabloo is in de eerste plaats een monument om ons en toekomstige generaties te doen herinneren aan de bergingssite van laag-radioactiefafval. Voor het monument is de halveringstijd van de radioactieve straling en de garantie van de berging genomen als ijkpunt. En daarvan ligt de de datum op 2321. 300 jaar verder in de tijd! Het interieur daarentegen heeft een eerder tijdelijke invulling van pakweg 50 jaar. De toekomstvisie is dan ook dat er binnen 300 jaar alleen een prachtig park en een gigantische tafel overblijven.

Om het geheel “draaglijk” te maken, werden de vloeren volgens een gewichtsbesparende methode gemaakt.

Bepaalde diagonale wapeningsstaven zijn 6 meter lang wat de aannemer voor een lastige uitdaging zette. Daarom werden deze in stukken opgeleverd en met koppelmoffen aan elkaar gezet. Gezien de trekkrachten die op de moffen zouden inwerken, werden hier aparte studies voor gedaan. Pas wanneer alle testen positieve resultaten gaven, werden ze geïmplementeerd.

Voor de afwerking van het centrumplein werd een prachtige doch complexe terrazzovloer aangelegd. De enorme oppervlakte van deze gietvloer vraagt een ultrastabiele onderlaag.

En gelukkig was de werfleider die verantwoordelijk was voor het betonwerk zo vriendelijk om zijn pensioen een tijdje uit te stellen en eieren naar de Clarissen te dragen: geen enkele dag weerverlet!

Het volledige gebouw is uitgerust met een gebouwbeheersysteem ter ondersteuning van het onderhoud en om het gebouw te regelen. Op die manier wordt er vanop afstand warmte gestuurd, worden defecten automatisch gemeld en kan er centraal licht en lichtsterkte geregeld worden.
Naast een enorme isolatie van de muren, dubbele wanden met isolatie die voldoet aan hedendaagse normen, wordt er gewerkt met koude-warmteopslag en betonkernactivering. Hiervoor wordt er gewerkt met een ondergronds warmte en koude bassin.

In het tafelblad is een expo gehuisvest over radioactiviteit en radioactief afval. Een belevingsgeheel, met interactie gebaseerd op hoogstaande technische snufjes, een combinatie van materialen en geïntegreerde multimedia.

Succesverhaal

Het project was in zijn geheel een succes.
Uiteraard waren er hier en daar kleine hick-ups, maar de algemene lijn was wel positief. Geen sinecure en heel veel krediet voor de projectleider van dienst. Door steeds het einddoel voor te houden en iedereen elke keer opnieuw tot constructieve samenwerking te brengen, werd dit project zowel binnen het vooropgestelde budget van 16,5 miljoen euro als (bijna) binnen de geplande termijn opgeleverd.

Geen enkele dag weerverlet maar helaas wel een tijdelijke stop tijdens de eerste lockdown van de covid-19 pandemie, in het voorjaar van 2020. Een heel onwezenlijk moment om de werf volledig af te sluiten en de hele ploeg huiswaarts te sturen.

Exclusieve rondleiding

Wij hadden het geluk om door collega Marijke rondgeleid te worden. Marijke kent het project na 5 jaar door en door, zowel inhoudelijk als praktisch. Ze weet van elke deur wat er achter gebeurt, waarom  welke afwerking werd gekozen en welke sappige details het beton voor altijd zal bewaren. Een middag op stap door de tafel, het was een belevenis.

Vanaf 1 maart is het gebouw echter voor iedereen open. Meer dan de moeite om de expo te bezoeken, het park te bewandelen en de bistro alle eer aan te doen.

Wij vertrokken buiten, met een ruime blik op de tafel. Pas toen viel de grootsheid van het gebouw op. En dat is dan alleen wat je bovengronds ziet! Elke tafelpoot heeft zijn eigen fundering. In totaal werd 4.400 m³ beton gebruikt…

Langs de voordeur naar binnen, het centrumplein op. Dit centrale hart van het centrum wordt beschouwd als een dorpsplein, een marktplein. Je vindt er dan ook ingangen naar het onthaal (Halloo), de bistro (Bistroo), de expo (Expoo),… De dubbele oo uit Tabloo keert telkens op een speelse maar consequente manier terug.

Wij steken het plein over en gaan naar de theaterzaal. Een pracht van een houten zaal met goede akoestiek, een multifunctioneel toneel en een belofte van heel veel mooie voordrachten.

We steken het plein weer over en belanden in de bistro. Vermeldenswaardig dat de bistro, maar ook de rest van het gebouw in samenspraak met de lokale verenigingen werd ingericht. Deze bistro heeft dan ook de bedoeling om fietsers, wandelaars en lokale verenigingen te voorzien van spijs en drank.

Na de bistro lopen we weer over het centrumplein en passeren de onbemande toeristische dienst. Onbemand, maar laat het niet onbemind: dankzij een combinatie van verschillende interactieve informatiezuilen kan de bezoeker hier in verschillende talen al de toeristische hotspots van Dessel, Mol en bij uitbreiding de hele Kempen ontdekken.

Om de expo te bereiken, nemen we de lift. Deze lift, in een houten liftkoker, brengt ons naar het midden van het tafelblad. Eerst passeren we nog langs het labo, een professioneel ingerichte werkruimte waar leerlingen en studenten onder deskundige leiding allerlei proeven met radioactiviteit kunnen doen. De bedoeling van het labo en de expo is dan ook puur educatief en volledig gericht op radioactiviteit, straling en de berging van radioactief afval.

Voor de expo, 3.5 miljoen euro, wordt gebruik gemaakt van de meest moderne technieken op het vlak van projectie, interactiviteit en totaalbeleving. Van de big bang over de tabel van Mendeljev tot het bergingsproces: elk aspect wordt aangeraakt en uitgelegd.

Met de virtuele lift gaan we 250 meter onder de grond, maar daarna nemen we de échte trap naar het balkon. Van hieruit hebben we een prachtig zicht op het landschapspark-met-5km-wandelroute en de toekomstige bergingssite.

De tijd is voorbijgevlogen, we zijn compleet ondersteboven van dit prachtige gebouw. Als bedrijf zijn we dan ook heel trots dat Tabloo er mede door onze Netwerkers is gekomen.

Jep, ook in Dessel weten ze wat always a great job nu écht betekent!